Mekânsal algımızı harekete geçiren birçok sanat eseri var. Perspektif yasalarını keşfeden ve uygulayan sanatçıların eserleri, her zaman gözleri büyüler. Rönesans'ta merkezi perspektif keşfedilir ve bu keşifle Giotto ve perspekftifin mucidi olarak kabul edilen Filippo Brunelleschi gibi ressam-mimarlar, Hristiyan ikonografisinin geleneksel motiflerini bir kerede birleştiren eserler yaratmaya başlar. Albrecht Dürer perspektif tasvirleriyle ünlüdür, hatta 1525'te ilk kez, merkezi perspektifin matematiksel-geometrik yöntemlerinin özetini içeren bir kitap yayınlar. (Underweysung der Measurement mit dem zirckel un richtscheyt) Sonraki sanatçıların çoğu onu takip eder.
Bununla birlikte, mekanla ve onun temsiliyle ve bu temsilin algısıyla ilgilenmek istediğinizde, yaratıları sizi başka diyarlara götüren sanatçılar var; son derece uzamsal, aynı zamanda sarkastik ve bazen de yaramaz bir şekilde ironik çizimler ve grafikler yaratan Maurits Cornelis Escher... Birçok insan, onun imkansız merdivenleri, aynı derecede absürt vücut parçalarını veya su yüzeylerinin üstündeki ve altındaki fantastik dünyaları, hatta dışarının içeride olduğu evleri betimleyen çarpık çizimlerine aşinadır. Escher'ın dünyasında içerisi dışarıdadır...
Relativity (Görelilik) - 1953
Taş baskı ,27.7 cm × 29.2 cm
Up and Down ( Yukarı ve Aşağı ) -1947
Taş Baskı, 40x80cm
Escher'ın dünyasında şeyler uzamsal olarak öyle bir şekilde temsil edilir ki, gerçekte imkansız gibi görünen artık olabilirmiş gibi görünür; birbirine dolanan düğümler asla bir araya gelmez, merdivenler yukarı veya aşağı ilerlemeden, sonsuza kadar etrafta yürünebilir. Escher için her zaman, bizlerin gerçekte hayal edebileceğinden daha fazlası ve mümkün olanın ötesi vardır. Çizimlerine bakmak oldukça eğlencelidir; sanatçının eserlerini nasıl bu kadar ustaca işlediğini düşünmeye teşvik eder. Uzun süre seyre dalarsanız, kendinizi meditatif bir boyutta bulmanız pek olasıdır...
Escher'in resimleri teknisyenlere, matematikçilere ve doğa bilimcilere ilham verir. Ayrıntılı ve şaşırtıcı çalışmasına ancak dolambaçlı yollardan ulaşır ve bu sayede sanattaki entelektüellerin kalplerine derinlemesine nüfuz eder: 1898'de Hollanda'nın Leeuwarden kentinde doğan sanatçı, bir hidrolik mühendisinin beş oğlunun en küçüğüdür. Okulda resim de dahil olmak üzere tüm derslei zayıf olan son derece kötü bir öğrencidir. Yeteneği o zamanlar henüz fark edilmemiştir. Escher 1919'da başladığı mimarlık eğitimini kısa bir sürede tamamlar. Öğretmeni Samuel Jessurun de Mesquita, onun olağanüstü yeteneğini fark eder ve de Mesquita'nın kendisine özel olan, grafik çizim ve grafik tekniklerini öğretmeye başlaması Escher'in gelişimi üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olur.
Another World (Başka Bir Dünya) - 1947
Ağaş baskı, 31.8 cm × 26.1 cm
Escher 1921'den itibaren yaptığı seyahatlerde karşılaştığı Arap süslemeleriyle uzun süre meşgul olur. Seyahatleri sırasında çok sevdiği İtalya'yı da tanır ve 1924'te eşiyle beraber Roma'nın yakınlarına yerleşir. 1929'da İsviçre ve Hollanda'da beş kez sergi açar. Ve 1930'ların sonlarına kadar karakteristik grafik sanatını bulamamış olsa da, o zamanlarda ağırlıklı olarak Akdeniz manzaraları çizer.
İtalyan faşizminin yükselişiyle birlikte, Escher ailesi İsviçre'ye taşınır ve 1936'da Elhamra'yı tekrar ziyaret eden Escher'in sanatı değişime uğrar; metamorfoz dönemi başlamıştır: işaretler ve çizimlerle süs tasvirleri. fantastik desenler...
Knots (Düğümler) - 1965
Siyah, yeşil ve kahverengi gravür, 43.2 × 33 cm
Savaş sonrası Escher, giderek daha fazla perspektif temsile yönelir. Birçok baskısını iyi paraya satar ve 1950'de Amerika'da aranan bir sanatçı olur Bu, çeşitli grafik çalışmalarının ortaya çıktığı zamandır. Escher, gravür ve ahşap oymacılığı ve litografi üzerine çalışır ve çok çeşitli grafik stillerinde ustalaşır. Eserleri artık daha fazla perspektif imkansızlığı gösterir. Algısal bir fenomen olarak optik illüzyon, onun markası haline gelir ve ona pop yıldızına benzer bir statü getirir. Escher ayrıca Möbius şeritleri veya fraktallar, optik bozulmalar ve yansımalar gibi fenomenlerle uğraşmayı sever.
Self-Portrait in Spherical Mirror ( Küre Aynada Otoportre) - 1935
Taş Baskı, 31.8 cm × 21.3 cm
Titiz çalışmaları, matematiksel konulara ve bilimsel problemlere şehvetli ve neşeli yaklaşımı nedeniyle nesiller boyu matematikçiler ve bilim adamları tarafından takdir edilir. Bu arada, Escher kendisinin matematik hakkında hiçbir fikri olmadığını iddia eder. Buna rağmen ,oldukça sık matematik derslerine davet edilir. Avrupa çapında, sadece bilim adamlarının değil, ezoterikçilerin ve pop kültürünün ustalarının da son derece ilgi gösterdiği, kendi çalışmaları hakkında sayısız konferans verilir.
Henüz M.C. Escher'i çok iyi tanımıyorsanız, çalışmalarını daha yakından incelemeye kesinlikle değer. Sadece mekansal farkındalığınızı geliştirmek için değil, çok daha açık bir nedenden dolayı: Maurits Cornelis Escher hem derin hem de eğlenceli!
Dream- Mantis Religiosa (Rüya-Peygamberdevesi)- 1935
M.C. Escher yaratım esnasında.
Kaynakça
Weldhuysen, W.F: The Magic of M. C.Escher, Thames&Hudson, 2013.
Der Zauberspiegel des M.C. Escher, Taschen, 2022.
Seckel Al: Masters of Deception: Escher, Dali & the Artists of Optical Illusion, Sterlin Publishing,2007.
Sanatçı hakkında güzel bir ingilizce belgesel izlemek isterseniz: https://www.youtube.com/watch?v=bNjUR1Nn710&list=LL&index=2&t=181s