Eğer müzik aşkın gıdasıysa, durmadan çalınız!
Shakespeare - On İkinci Gece, Dük Orsino tiradı.
Müzik ve görsel sanatlar, geleneksel mimesis (taklit, benzerlik , Aristo tarafından sanatın rolünün “doğanın taklidi” olduğunu ileri sürerken kullanılmıştır. ) kavramıyla güçlü bir şekilde ilişkilidir. Renkleri duyabilen, melodileri tadabilen veya sayıların uzamsal ilişkisini hissedebilen insanlar “sinestetik“olarak tanımlanır. Duyguları kelimelere döken şairler olarak görüyorum onları; ya da tuvale sesleri ve duyguları yerleştiren ressamlar veya gördükleri renk ve hareketi duymamızı sağlayan besteciler... Resim, mimari, şiir ve müzik birbirleriyle yakın bir ilişki içindedir. Uyum, ritim, renk ve çizgi, temsil ettikleri gerçekliğin ötesinde duygusal bir değere sahiptir. Bir resim, kelimelerle veya müzikal ifadelerle, tuval üzerine kopyalanmış bir müzik parçasıyla tanımlanabilir. Bir sanat eserinin başka bir formda yeniden yorumlanması daha canlı bir ifade yaratır, yaşanan duyguyu derinleştirir.
Müzik, insan yaşamının temel bir bileşenidir ve her zaman öyle olmuştur. Yunan mitolojisinde müzik ve enstrümanlar ilahi kökenlidir ve müzik sanatı tanrıların bir armağanıdır. İncil kültürü müzikle doludur; mezmurlar, Batı medeniyetinde müziğe en çok uyan şiirlerdir. Yüzyıllar boyunca sanat her yerde müzik aletlerine, performansa, müzik sembollerine ve alegorilere yer verir. Aristokrasinin salonlarından açık hava konserlerine ve hasat festivallerine kadar müzik evrensel bir eğlence biçimidir; resimler ve gravürler, toplumsal yaşamın bu yönünü değişen derecelerde nesnellikle belgeler.
Claude Monet- İzlenim: Gün Doğumu (1872)
Hepimizin aşina olduğu bir örnekle devam edelim: İzlenimcilik kelimesi genellikle resimle, özellikle Monet ile bağlantılıdır. Kısaca özetlersek; İzlenimcilik doğadaki unsurların sanatçının kendisinde oluşturduğu izlenimleri, duygusal izleri yansıtmayı hedefler. Sanatçı doğayı objektif bir gerçek olarak değil, kendilerinde yarattığı izlenimle resme (veya edebi esere) aktarır. Müzikte Debussy'nin eserlerinde, ışığın temsiline ilişkin izlenimci teorileri müziğe kusursuz bir şekilde uygulandığını görürüz. Fauré ve Ravel, Degas ve Manet ile resim ve müzik yeni, daha da güçlü bir bağ kurar.
Modern ritimler
Ressamlar, eserlerinde ritim, ton ve yapılar kullanmaya daha fazla ilgi duymaya başlar. Müzik gibi, resimler de temsili göstergeler kullanmadan estetik mesajlar iletir. Görsel sanatlar, madde ve biçim arasındaki ayrımı ortadan kaldırma hedefine yaklaşır. 20. yüzyılın başlarında, müzik teorileri kompozisyon ve ifade, görsel sanatların ilerlemesi için bir araç olarak kabul edilir.
"Sanatların tümü sürekli olarak müziğin durumuna taliptir”, Walter Pater'ın sık sık alıntıladığı bir özdeyiş; ve görünüşe göre birçok modern ressam müzisyen olmak ister. Pater'e göre aradaki fark, resmin mimetik olduğu, müziğin ise olmadığı gerçeğinde yatmaktadır. Bu argüman, soyut sanatı analiz ederken artık geçerli değildir. Ressamlar özne kavramını saf biçim lehine terk eder. Estetik mesaj, 'gerçek' dünyada eşdeğeri olan temsili, tanınabilir gösterenleri kullanmaktan daha önemlidir.
Resimde Kandinsky ve mimaride Endell, müziğin yarattığı soyut görsel ifade olanaklarını araştırır. Kandinsky'ye göre renkler, birbiriyle rezonansa girerek akorları, ruh için uyumu oluştururlar Soyutlamada, "gerçek" dünyadan bağımsız, güçlü bir paralel gerçekliği ortaya çıkardığını hissettirir. Kompozisyonlar, Doğaçlamalar, İzlenimler, Sarı Ses (tiyatro eseri) gibi başlıklarla Kandinsky'nin resimleri tuval üzerine müziktir.
Kandinsky- Kompozisyon 8
Paul Klee, 1905'te, gelecek vaat eden bir müzik kariyerini bırakıp kendini resme adadıktan yıllar sonra, "Müzik ve grafik sanatı arasındaki gitgide daha fazla paralellik, bilincimi zorluyor" diye yazmıştır. Renk ve renk teorisi keşfinde görsel sanatlarla olan bağlantıyı incelediği için müzik onu asla terk etmez. In the Manner of Bach (1919), Blue-Orange Harmony (1923), Polyphony (1932) doğrudan müziğe atıfta bulunurken, diğerleri müzikal kavramları renk blokları arka planı (akorlar) üzerinde küçük parlak noktalar (kontrpuan) aracılığıyla ifade eder.
Paul Klee- In the manner of Bach
Paul Klee- Polyphony
Malevich ve Mondrian, Kübizmden uzaklaşan, duygunun renkler ve çizgilerle ve tuvalde buluşma biçimleriyle yorumlanmasına doğru giden kompozisyonlar yarattılar. Müzikte olduğu gibi, biçim ve içerik sadece sıkı bir kucaklaşmada birleşmekle kalmaz,.Resimlerine bakıldığında, müzik duyulabilir.
Piet Mondrian- Broadway Boogie Woogie
Mondrian'ı New York'ta, harika bir Gatsby partisinde Peggy Guggenheim ile yerde dönerken hayal ediyorum... Görünüşe göre çok başarılı bir dansçı olmasa da, Broadway Boogie Woogie'nin (1942) sarhoş edici ritmi, aklında müzik olan bir ressamı ele verir.
Modern sanatçılar artık miras kalacak, zengin müzikal fikirlere sahiplerdir. 60'lar gelir, tablolar döner. Pop Art olan yaratıcı devrim, sanat dünyasını sarsar ve müzik de dahil olmak üzere kültürün her yönüne ilham verir. Sinerji sihirlidir!
"Müzik, kulağı memnun etmek için sesleri birleştirme sanatıdır, resim de gözleri memnun etmek için renkleri birleştirme sanatıdır."
Jean-Jacques Rousseau
Comments